Normaal. Doen. Twee onopvallende woorden die ergens vorig jaar tot flinke ophef leidden. Dat was waarschijnlijk niet gebeurd als ze uit een andere mond dan die van Mark Rutte waren gekomen. Hij vond, schreef hij in een open brief aan alle Nederlanders: 'Doe normaal of ga weg.' Mijn eigen verontwaardiging over die woorden was alweer wat weggezakt, maar Lieke Marsman bracht ze weer even in herinnering. In poëzie. En dat is opvallend. Niet alleen omdat haar politieke sympathieën elders liggen, maar vooral omdat je zou denken dat iemand bij wie recent een tumor zo groot als een grapefruit verwijderd is, wel wat anders aan zijn hoofd heeft dan uitspraken van een VVD-prominent.
Wat voorafging. Lieke Marsman is een succesvol dichter. Jong nog, maar al met prijzen overladen. Ze schreef een roman over klimaatverandering die goed werd onthaald. En toen werd ze ziek. Lang was niet duidelijk wat er aan de hand was. Ze was moe, had rsi-achtige klachten. Een burn-out dacht ze ze…Lees verder
Normaal. Doen. Twee onopvallende woorden die ergens vorig jaar tot flinke ophef leidden. Dat was waarschijnlijk niet gebeurd als ze uit een andere mond dan die van Mark Rutte waren gekomen. Hij vond, schreef hij in een open brief aan alle Nederlanders: 'Doe normaal of ga weg.' Mijn eigen verontwaardiging over die woorden was alweer wat weggezakt, maar Lieke Marsman bracht ze weer even in herinnering. In poëzie. En dat is opvallend. Niet alleen omdat haar politieke sympathieën elders liggen, maar vooral omdat je zou denken dat iemand bij wie recent een tumor zo groot als een grapefruit verwijderd is, wel wat anders aan zijn hoofd heeft dan uitspraken van een VVD-prominent.
Wat voorafging. Lieke Marsman is een succesvol dichter. Jong nog, maar al met prijzen overladen. Ze schreef een roman over klimaatverandering die goed werd onthaald. En toen werd ze ziek. Lang was niet duidelijk wat er aan de hand was. Ze was moe, had rsi-achtige klachten. Een burn-out dacht ze zelf. Een zeldzame spierziekte, zei een van de vele artsen die ze bezocht. Kanker, zo bleek. Een tumor achter het schouderblad. De maten: 8x9x10 centimeter.
Marsman beschrijft het allemaal in het boekje 'De volgende scan duurt vijf minuten', zakelijk en persoonlijk. In de vorm van een pamflet, oorspronkelijk geschreven voor een Tilburgs literair festival, en in gedichten.
De tumor wordt verwijderd, het schouderblad moet mee, waarna Marsman begint aan haar herstel. Daarbij had ze, hoe vreemd het ook klinkt, de politiek nodig. Ze schrijft: 'kanker is (net als alle andere ziektes) een eenzame ervaring: de angst voor de eigen dood is de meest eenzame ervaring die er is. Een eenzaamheid die ik als ondraaglijk heb ervaren, maar die wel redelijk gemakkelijk af te schudden was door het beoefenen van maatschappijkritiek.'
Was ze niet ziek geworden, dan had ze zich vast ook opgewonden over de afschaffing van de dividendbelasting, dan had ze zich ongetwijfeld ook geërgerd aan Klaas Dijkhoff, die verkondigde dat mensen in de bijstand belanden door pech. Maar nu is ze zelf een van de pechvogels. Ze staat niet meer op afstand, is niet meer alleen maatschappelijk betrokken schrijver, ze is ook ervaringsdeskundige. Onomwonden en toch beheerst geeft ze haar woede vorm. Ze is activistisch, soms cynisch, scherp en ook wel eens makkelijk, maar nooit drammerig, en dat is omdat ze - gelukkig - haar humor niet verloren is, en ook omdat ze haar eigen angst, liefde en verlangen niet verhult. Ze is boos, zonder de lyriek te verliezen.
Er is niets wat ik nog wil zien
Behalve steeds opnieuw, opnieuw
Een nieuwe dag met jou
Marsmans pamflet, haar gedichten, ze zijn een pleidooi tegen rendementsdenken en voor menselijkheid. Om die te tonen is niet veel meer nodig dan een doodgewone vraag: 'Hoe gaat het met je?'
Verberg tekst